De laatste weken hoorde ik meermaals de analogie van een zeilboot om uit te leggen dat bij een tongriembehandeling de behandeling tot diep onder de tong moet plaatsvinden.

De tongriem is in deze analogie het zeil. Alleen het vlies, het zeil, losmaken is niet voldoende omdat in de analogie dan de mast van de zeilboot nog blijft staan en er daarmee onvoldoende beweeglijkheid blijft. Tijdens de behandeling moet de stugge/stijve mast dus ook doorgehaald worden.

Nu ben ik geen Zeiler, maar ik heb wel gezeild. En ik weet dat je bij een zeilboot absoluut je mast niet door wilt zagen. Zonder mast geen zeilboot, en zonder mast zijn zeilen onbruikbaar.

De analogie lijkt mij dus op een wezenlijk punt niet te kloppen.

Dat kan 2 dingen betekenen.

1. De analogie van de zeilboot is niet functioneel. Als het echt nodig is de ‘mast’, de dieper gelegen stam van de tongriem, door te halen dan voldoet het zeilboot-model niet om dat te verklaren.
2. De analogie van de zeilboot klopt wel, en we moeten voorzichtig zijn met knippen.

Als we de analogie van de zeilboot anders bekijken zou je de tong als het zeil kunnen beschouwen, de boot als de mondbodem, en dan zijn de schoten (de touwen die de punt van het zeil verbinden met de boot) de tongriem. Zo gezien wordt behandelen van de tongriem wél relevant, want als je zeil te strak staat kun je niet goed zeilen. Het losser maken van de schoten geeft dan een enorme verbetering in functionaliteit van de zeilboot. Áls je tenminste de mast laat staan. Want zonder mast geen zeilboot.

Er wordt de laatste jaren dieper in de mond van heel jonge kinderen geknipt dan ooit tevoren. Het doorhalen van tongriemen is een heel oude ingreep. Maar voor zover ik weet is dat nog nooit zo diep gedaan als nu. In de oude literatuur is geen sprake van ruitvormige wonden en nabehandeling.

Hoewel we op korte termijn duidelijk zien dat het zo behandelen van de tongriem positieve effecten kan hebben op mondmotoriek en borstvoeding, weten we niet wat de gevolgen op lange termijn gaan zijn van deze behandeling. We weten niet wat het effect na 5, 10 of 50 jaar is om de simpele reden dat we nog niet zo lang behandelen op deze manier. Oftewel… wat is op langere termijn het gevolg van het doorknippen van de mast?

Primum non nocere: doe geen schade. Of we hebben een betere analogie nodig, of op basis van de zeilboot-analogie is voorzichtigheid geboden. Behandelen van de tongriem is bewezen effectief, maar hoe diep we moeten behandelen blijft een punt van aandacht. En van zorg.